Mae gan Treftadaeth Ymlaen ffocws eang. Mae’r broses ar agor i sefydliadau sy’n gweithio ym mhob maes o’r sector treftadaeth, gydag incwm anghyfyngedig o lai na £1m.

Bydd sefydliadau cymwys yn cynnwys:

• Amgueddfeydd – amgueddfeydd annibynnol ac achrededig ledled Cymru, llawer ohonynt yn cael eu harwain gan wirfoddolwyr ac yn gwasanaethu cymunedau gwledig neu ôl-ddiwydiannol.
• Orielau – lleoliadau celfyddydau gweledol sy’n gofalu am, ac yn arddangos casgliadau o arwyddocâd hanesyddol a chyfoes.
• Adeiladau hanesyddol sy’n lleoliadau perfformio – adeiladau pensaernïol a hanesyddol arwyddocaol sydd wedi’u haddasu fel mannau diwylliannol.
• Adeiladau hanesyddol a safleoedd sy’n darparu adnodd cymunedol – mae’r rhain yn cynnwys hen adeiladau diwydiannol neu ddinesig sydd bellach yn cael eu defnyddio er budd cymunedol, gan ddarparu lleoliad ar gyfer gweithgareddau a gwasanaethau sy’n cael eu gwerthfawrogi’n fawr.
• Sefydliadau sy’n gweithio i ennyn diddordeb pobl â threftadaeth yn ei holl ffurfiau, er enghraifft, y rhai sy’n ceisio gwarchod a meithrin bywyd gwyllt a natur neu grwpiau sy’n gweithio i warchod a rhannu treftadaeth anffisegol, gan gynnwys iaith, hanes llafar, traddodiadau, crefftau a cherddoriaeth.

These organisations are all united in their vital role to safeguard Wales’s rich and distinctive heritage — both tangible and intangible — and their need for strengthened organisational resilience to continue their work.

Mae’r sefydliadau hyn i gyd yn unedig yn eu rôl hanfodol i ddiogelu treftadaeth gyfoethog a nodedig Cymru — diriaethol ac anniriaethol — a’u hangen am gryfhau gwytnwch sefydliadol i barhau â’u gwaith.

Ymgynghoriad

Cyn gwneud cais, mae’n ofynnol i sefydliadau sydd â diddordeb gynnal cyfarfod ymgynghori byr gyda C&B Cymru i archwilio anghenion cymorth a phenderfynu ar addasrwydd ar gyfer Treftadaeth Ymlaen.

Proses 4 Cam 

Cam 1: Proses Ymgeisio

Os bydd C&B Cymru yn ystyried bod y sefydliad yn gymwys i gael cefnogaeth, anfonir ffurflen gais drwy e-bost. Rhaid cyflwyno hon i’r Rheolwr Prosiect a neilltuwyd erbyn dydd Gwener 30 Ionawr 2026 fan bellaf.

Cam 2: Asesu

Bydd y Rheolwr Prosiect yn cynnal cyfweliad diagnostig gyda phob sefydliad llwyddiannus i ddeall eu cryfderau a’u meysydd i’w datblygu ar draws swyddogaethau allweddol. Bydd yr asesiad hwn yn cael ei ddefnyddio i gyd-greu cynllun gweithredu wedi’i deilwra ar gyfer pob sefydliad.

Cam 3: Darparu Cymorth

Efallai y bydd angen cefnogaeth un-i-un dwys ar rai sefydliadau; gall eraill elwa mwy o weithdai wedi’u hwyluso. Gallai meysydd cymorth gynnwys:

Sgiliau Busnes Craidd:

• Cyrsiau hyfforddi sy’n cwmpasu ystod eang o sgiliau busnes, dan arweiniad arbenigwyr o’n rhwydwaith, gan gynnwys marchnata, ymgysylltu digidol, ymgysylltu â grwpiau sydd wedi’u tangynrychioli a strategaeth.
• Bydd Banc Sgiliau yn paru arbenigedd arbenigol rheolwyr busnes ag anghenion sefydliadau. Mewn lleoliad tymor byr, rhan-amser, mae’r cynghorwyr yn trosglwyddo eu sgiliau mewn meysydd fel cynllunio busnes, marchnata neu gyllid.
• Bydd Banc Mentor yn paru uwch swyddogion gweithredol busnes ag uwch staff treftadaeth i annog eu datblygiad personol a phroffesiynol.

Codi Arian a Chynhyrchu Incwm:

• Cyrsiau hyfforddi sy’n cwmpasu pynciau gan gynnwys strategaeth, nawdd, ymddiriedolaethau a sefydliadau, gweithgaredd rhoi a masnachu unigol (e.e. caffi, neu gynnig manwerthu).
• Bydd mentora codi arian yn cael ei gyflwyno gan godwyr arian profiadol, proffesiynol.

Cryfhau Llywodraethiant

• Ar Fwrdd, cwrs hyfforddi wedi’i anelu at Ymddiriedolwyr ac uwch staff sy’n gyfrifol am adrodd i Fwrdd. Mae’n darparu ymagwedd ffocws at lywodraethiant da, gan archwilio beth sy’n wirioneddol yn gwneud Bwrdd effeithiol.
• Bydd Banc y Bwrdd yn gosod rheolwyr busnes sydd â sgiliau arbenigol ar Fyrddau sefydliadau treftadaeth i gynorthwyo eu hiechyd a’u cynaliadwyedd.
• Bydd Amrywiaeth mewn Llywodraethiant yn gosod gweithwyr proffesiynol o gefndiroedd sydd wedi’u tangynrychioli ar Fyrddau sefydliadau treftadaeth i ddylanwadu ar wneud penderfyniadau a newid.
• Bydd Gweithwyr Proffesiynol Ifanc ar Fyrddau yn rhoi cyfle i arweinwyr busnes y dyfodol, rhwng 21-35 oed, sicrhau eu rolau Ymddiriedolwr cyntaf ar fyrddau sefydliadau treftadaeth.

Trwy gydol y prosiect, byddwn yn datblygu ac yn cyhoeddi ystod o adnoddau ymarferol, megis astudiaethau achos a thempledi, i’r derbynwyr eu defnyddio.

Cam 4: Dilyniant

Ar ôl cwblhau’r cynllun gweithredu, bydd y derbynnydd yn cyflwyno gwerthusiad byr i fesur llwyddiant cychwynnol y prosiect a nodi unrhyw anghenion sgiliau pellach. Bydd lefel y gofal ôl-weithredol yn dibynnu ar anghenion unigol y sefydliad.